حجت الاسلام حسن امان الهی

استاد دانشگاه و مشاور خانواده

حجت الاسلام حسن امان الهی

استاد دانشگاه و مشاور خانواده

با نگاهی ویژه به مقوله خانواده و محبت

"مطالب گاهاً به روز رسانی می گردند؛ به کانال ما در شبکه های اجتماعی ملحق شوید"

۱۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «خانواده در اسلام» ثبت شده است

۱۲دی

نحوه شناخت ما از دیگران چه تأثیری بر روابط زناشویی ما دارد؟

سازه های شناختی مختل:

مدت هاست که کار مشاوره با زوجین در شرف طلاق را که دادخواست قضایی در این باره داده اند، به عهده گرفته ام. تا به حال صدها پرونده در این رابطه بررسی و مشاوره شده است. صدها ساعت جلسه ی مشاوره قبل از طلاق با زوجین دچار مشکل داشته ام که با هدف پیش گیری از طلاق به اینجانب ارجاع داده می شود. تا به حال در بیش از 50 درصد موارد موفق بوده ام که زوجین را به صلح و سازش سوق دهم و متأسفانه در مواردی فرآیند جدایی و طلاق اتفاق افتاده و شاهد از هم گسستگی زندگی زناشویی بوده ام.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ دی ۹۴ ، ۰۲:۱۶
۰۵دی

ودّ در لغت به معنی محبت، دوست داشتن و آرزو داشتن آمده است.(الخوری الشرتونی، 1416، ج2: 1436؛ ابن فارس، 1398، ج6: 75) کلمه مودّت که شش بار در قرآن آمده به معنای محبتی است که اثرش در مقام عمل ظاهر باشد. بعضی نسبت مودّت به محبت را مانند نسبت خضوع به خشوع دانسته اند؛ زیرا به حالتی خضوع می گویند که در مقام عمل اثرش مشخص بود، برخلاف خشوع که به معنای نوعی تأثر نفسانی است که از مشاهده عظمت و کبریایی در دل پدید می آید.( طباطبایی، 1417، ج16: 166)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ دی ۹۴ ، ۰۲:۱۳
۰۲آبان

یکی از مهم ترین سفارش های اسلام به انسان ها، حسن خلق و خوش اخلاقی است. به طور کلی، اسلام همه انسان ها را ملزم به رعایت حسن خلق می کند، از بد اخلاقی باز می دارد.
خداوند پیامبر (ص) را به داشتن خلق عظیم چنین می ستاید:
«وانک لعلی خلق عظیم؛ (1) و تو (ای پیامبر) اخلاق عظیم و برجسته ای داری».
مسایلی همچون حسن خلق، ملاطفت در برخوردها، ترک خشونت در معاشرت، نگهداشتن احترام افراد و ارج نهادن به شخصیت و حقوق دیگران، از جمله صفات عالی و روحی هر انسان خود ساخته و تربیت شده ای است.
پیامبر اکرم (ص) فرموده است:
«ما یوضع فی میزان امرء یوم القیامه افضل من حسن الخلق؛ (2) در روز قیامت چیزی برتر و بالاتر از حسن خلق در ترازوی عمل کسی نهاده نمی شود. »
و نیز می فرماید:
«اکثر ما تلج به امتی الجنه تقوی الله و حسن الخلق؛ (3) بیش ترین چیزی که سبب می شود امت من به خاطر آن وارد بهشت شوند، تقوای الاهی و حسن خلق است».
خوش اخلاقی سبب شیرین تر شدن زندگی، (4) جلب دوستی و محبت دیگران،(5) افزون شدن روزی،(6) آباد گشتن سرزمین ها و طولانی شدن عمر می شود( 7) و این امر با افزایش پاکی و صفای باطنی، ( 8) انسان را به پیامبر اکرم (ص) نزدیک می کند،(9) و عذاب الاهی را تخفیف می دهد. (10) در مقابل، بد اخلاقی، باعث سخت شدن زندگی،(11) کاهش روزی، (12) از دست دادن محبت دیگران،(13) ناراحتی طولانی، (14) فاسد شدن ایمان، (15) و فشار قبر می شود. (16)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ آبان ۹۴ ، ۰۰:۲۶
۰۲آبان

از آغاز پیدایش انسان بر روی کره زمین، همواره زنان و مردان، با تشکیل کانونی به نام خانواده، عمری را در کنار یکدیگر گذرانیده و فرزندانی را در دامان پرمهر خویش پرورانده اند. دنیای امروز که دنیایی مضطرب و پریشان است، علی رغم پیشرفت های حیرت انگیز علم و صنعت، در مسأله خانواده با مشکلات بزرگی روبروست. برای این که بتوانیم مشکلات زندگی خانوادگی را از جامعه خود ریشه کن کنیم و گامی در راه تداوم بخشیدن به کوشش مصلحان و رهبران اجتماعی برداریم، ابتدا باید بدانیم که خانواده چیست و تعریف این واحد کوچک اجتماع از دیدگاه قرآن مجید کدام است و اعضای خانواده چه نقشی را ایفا می کنند. خانواده جایگاهی است که اصیل ترین نیازهای مادی و معنوی آدمی در آن تأمین می شود: نیاز تکوینی فرزند به پدر و مادر، نیاز پدر و مادر به فرزند، نیاز مستقیم زن و شوهر به یکدیگر و نیازهای عاطفی اعضای خانواده به یکدیگر. از جمله نیازهای خانواده به یکدیگر می باشد. علقه خانوادگی علقه خاصی است براساس عواطف و وحدت و یگانگی و صمیمیت، برخلاف علقه اجتماعی که اساس آن بیگانگی و عدالت است. اجزای اجتماع بزرگ مانند اعضای ماشین دارای قطعات جدایی هستند و پیوندهای فیزیکی آنها را به هم مرتبط کرده است، ولی اعضای خانواده مانند اجزای ترکیب کننده یک ماده شیمیایی هستند که روی خاصیت طبیعی میل ترکیبی،‌ متحد شده و وحدتی به وجود آورده اند. قانون اصلی جامعه عدالت است و قانون اصلی خانواده عواطف است.(مطهری، بی تا، ج5: 36).

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ آبان ۹۴ ، ۰۰:۲۳
۰۷شهریور

خانواده از جمله نهادهای مؤثر و مهم در زندگی انسان‌هاست و می‌توان آن را یک نمونه عقلانیت انسانی دانست. حکمای اسلامی که انسان را موجودی مدنی بالطبع می‌دانند بر این امر تأکید بسیار داشته‌اند. خانواده همچنین در فلسفه عملی اسلامی از دید حکمای اسلام پنهان نبوده است. فلسفه عملی را حکما به سه قسم اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدرن تقسیم بندی کرده‌اند که در بیان آن آمده انسان پس از خودسازی باید همت خود را صرف تربیت خانواده کند. چنین فردی می‌تواند جامعه را نیز اداره کند و اینجاست که بحث زعامت حکما مطرح می‌شود.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ شهریور ۹۴ ، ۱۱:۵۶
۰۶تیر

اگر همسرتان بداخلاق، بی پول یا بد قلق است این مطلب را بخوانید

« با مشکلات زندگی بساز.» همه حرف های قدیمی ها از روی حکمت بود. به محض آنکه زن و شوهر دچار مشکل می شدند و آرامش زندگی شان تهدید می شد، همین جمله کوتاه و پر معنی را تحویل شان می دادند. اتفاقاً به همین دلیل بود که اصلاً حرفی از طلاق و دعوا زده نمی شد. اما حالا قصه خیلی فرق کرده. دختران و پسران امروزی به محض آنکه به مشکل می خورند، کاسه صبرشان لبریز می شود و به قول امروزی ها می زنند به تیپ و تاپ هم! اگر منابع دینی را مرور کنیم، روایات بسیاری را پیدا می کنیم که به همسران توصیه کند در برابر مشکلات زندگی صبور باشند. از بی پولی و بد اخلاقی گرفته تا مشکلات بزرگ تر. البته صبری که چاشنی اصلاح داشته باشد.

1. صبر و بهشت!

صبوری در برابر شرایط گوناگون زندگی موضوعی است که هم بر زن و هم بر مرد واجب است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۹۴ ، ۲۳:۰۴
۰۶تیر

1- اطاعت، به عملکرد همه انسان ها

«اطاعت» یعنی تسلیم کردن اراده؛ و مطیع به کسی گویند که اراده ی خود را تسلیم شخص یا چیزی می کند. ما انسان ها صاحب اراده ای هستیم که حیوانات بدین معنای خاص، از آن بی بهره اند؛ لذا ما حیوانات را دست آموز و اشیاء را مسخر خود می کنیم. اراده انسان به گونه ای است که اگر آن را به کسی تسلیم کند، در واقع از او اطاعت کرده است.
اگر انسانی ادعا کند که اراده اش صرفاً به خود او تعلّق دارد، ادعایی یاوه است؛ چرا که این اراده در نهایت باید تسلیم کسی یا امری شود وگرنه هیچ اراده ای تحقق پیدا نخواهد کرد. اراده اگر بخواهد در دایره ی خود باقی بماند، به هیچ فعلیّتی نخواهد رسید. اگر شخصی بگوید: من بر اساس اراده ای که دارم، آزاد هستم، از او سؤال خواهد شد آزادی نسبت به چه؟ اراده داری که چه کاری انجام دهی؟ پاسخ می دهد: اراده دارم که فلان کار را بکنم. می پرسیم: بر چه اساسی این کار را می کنی؟ و اگر نکردی چه می شود؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۹۴ ، ۲۲:۴۲
۰۶تیر

این روابط را می توان در سه حوزه عمل به معروف از جانب شوهر، عمل به معروف از جانب زن و نیز از جانب هر دو بررسی نمود.

1. عمل به معروف از جانب شوهر

1-1. در زندگی مشترک

« و عاشروهنَ بالمعروفِ فإن کرهتموهنَ فعسی ان تکرهوا شیئا و یجعل الله فیهِ خیرا کثیرا»(النساء/19)(1).
با تشکیل زندگی مشترک، شارع وظایفی را برای هریک از زوجین مقرر داشته است تا موازنه ای در نظام خانواده به وجود آید. از جمله اصل حسن معاشرت در برخورد با یکدیگر می باشد که در شرایط مختلف زندگی می تواند معنای خاص خود را داشته باشد. این اصل یکی از اصول مهم در روابط اعضای خانواده است که بدان سفارش و توصیه مؤکدی شده است. آیه فوق خصوصاً توجه خاصی به رفتار مرد با همسر خود دارد.
بعد از تشکیل زندگی مشترک، زوجین مسؤولیت های جدیدی را عهده دار می شوند که با تولد کودک نقش آنها حساس تر و وظایفشان سنگین تر می گردد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ تیر ۹۴ ، ۲۲:۳۸
۰۸ارديبهشت

1- ذائقه شیرین، بستر رویش گل واژه ها

مهم ترین سؤال در خصوص «گل واژه ها» ی زندگی یعنی صفات خوب در روابط خانوادگی، آن است که بستر مناسب برای بروز و ظهور آنها در صحنه ی زندگی کدام است؟ به تعبیر دیگر چه می شود که این گل واژه ها در زندگی برخی از ما، پیوسته ظهور می کند و درمقابل، چگونه است که زندگی برخی از افراد بستر رویش تلخ واژه ها می شود؟
پاسخ این سؤال را باید در ذائقه های افراد جستجو کرد. در حقیقت این ذائقه های ماست که می تواند زمینه ای برای رویش گل واژه ها و یا تلخ وارژه ها باشد. گاهی ذائقه های ما شیرین است و گاه تلخ. شیرینی و تلخی ذائقه ها بسته به اختیار فرد است. فرد می تواند با آگاهی، هوشیاری و ممارست، ذائقه ی تلخ خود را به ذائقه ی شیرین نزدیک کند و داشتن آن را برای خود به صورت یک عادت درآورد؛ به گونه ای که بدون کوشش و به خودی خود، مطابق با یک ذائقه ی شیرین رفتار کند.
برخی اذکار ذائقه ها را شیرین می کنند، مثلاً ذکر صلوات این طور است. برای همین است که در میان درگیری ها و دعواهایی که در میان جمع رخ می دهد، ناگهان از آن میان صدایی بلند می شود که «صلوات بفرستید»؛ چرا که افراد به تجربه دریافته اند که ذکر صلوات فضا را دگرگون و شیرین می کند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۸ ارديبهشت ۹۴ ، ۲۲:۴۸
۱۸فروردين

از نظر روان شناسان، خانواده به سه دسته متلاشی، متزلزل و متعادل تقسیم می شود. غایت نظر روان شناسان خانواده ی متعادل است، اما در فرهنگ اسلامی یک مرتبه ی بالاتری به نام خانواده ی متعالی وجود دارد که برای رسیدن به چنین مرتبه ای لازم است از همان گام های نخست شکل گیری زندگی مشترک، اصولی را در نظر داشت و آنها را مهم و جدی تلقی کرد. این اصول باید در تمام مراحل زندگی مشترک به کار گرفته شوند تا آن زندگی به استحکام، تعادل و در نهایت تعالی برسد. البته عمل نمودن به این اصول حتی از میانه ی راه، گشایش های مبارک و نتایج نیکویی خواهد داشت.
اساساً نوع جهت گیری نسبت به این اصول می تواند خانواده را متلاشی، متزلزل یا متعالی سازد. رعایت همه ی این اصول، خانواده را به تعادل و در کمال آن، به تعالی می رساند. اگر از برخی از این اصول غفلت شود، خانواده به مرز تزلزل، و چنانچه از همه ی آن غفلت شود، به مرز تلاشی نزدیک می شود.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ فروردين ۹۴ ، ۲۳:۴۵
۱۴اسفند

آیا من قادر می باشم منظورم را به روشنی و با لحن مناسب بیان کنم؟
می توانم آن چه را که در ذهن دارم به مخاطبم منتقل کنم؟
غالباً در مصاحبت با دیگران دچار سوء تفاهم می شوم؟
هر وقت می خواهم در مورد یک موضوع جدی صحبت کنم،‌ عصبی می شوم؟ بحث ناتمام می ماند؟ طرف مقابل اهمیت موضوع را به درستی درک نمی کند؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ اسفند ۹۳ ، ۲۲:۲۶
۱۴اسفند

کودک درون، همان غرایز و نیازهای وجودی ماست که با آن ها متولد می شویم و اگرچه این غرایز و نیازها در میان همه ی افراد کاملاً یکسان نیست اما در بسیاری از جهات شبیه به یکدیگر است.
عدم یکسانی برخی از این نیازها، به دلیل تفاوت های شخصیتی و هم چنین اختلاف میان نوع و ساختار انرژی های درونی هر فرد است که باعث ایجاد تفاوت و عدم یکسانی در برخی زوایای کودک درون افراد با یک دیگر می شود. اما با تمام اختلاف هایی که هر یک از ما با دیگری به عنوان هم جنس و غیرهم جنس داریم، بعضی از غرایز ما یکسان و همسان است؛ مثلاً همه ی ما از خوردن، خوابیدن و آمیختن با غیرهم جنس لذت می بریم و به آن نیاز داریم. در نتیجه پاسخ دادن به هر یک از این غرایز و ارضا کردن هر کدام از این نیازها سبب ایجاد لذت و بروز آرامش در ما خواهد شد و برعکس، بی توجهی و سرکوب هر یک از این غرایز باعث ایجاد رنج و درد در ما می شود و از کارایی مان می کاهد.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ اسفند ۹۳ ، ۲۲:۱۴
۰۱اسفند

یکی از مفاهیم عام اخلاقی، مفهوم احسان است که به عنوان یکی از مفردات حوزه خانواده در قرآن قابل بررسی و تبیین می باشد. این واژه با توجه به آیات ذیل مورد تحقیق قرار می گیرد.
« و وصینا الانسانَ بوالدیه حُسنا»(العنکبوت/8)(1).
« و بالوالدینِ احسانا»(البقره/83).
احسان از ریشه حسن می باشد و عبارت است از هر چیزی که موجب نشاط و سرور برای انسان شود(الراغب الاصفهانی، 1412: 117)، احساس خوشی، رضایت و تحسین را در ما برانگیزد و با غرض و هدف موردنظر موافقت و سازگاری داشته باشد. بعضی از اهل لغت ضد( ابن منظور، 1405، ج13: 114) یا نقیض( طریحی، 1375، ج6: 235)آن را قبح و بعضی سوء(الراغب الاصفهانی، 117: 1412) دانسته اند. در کاربرد قرآنی، این واژه دارای دو مفهوم دانسته شده است؛ گاه در معنای احسان و بخشش به دیگران« احسِنْ کما احسَنَ اللهُ إلیک»(القصص/77)(2) و گاه در معنای انجام هر کار نیک و آنچه که بر امت اسلامی به صورت معروف واجب شده(طبرسی، 1406، ج1: 298) به کار رفته است.
«إن الذین آمنوا و عملوا الصالحاتِ إنا لا نُضیعُ اجرَ من احسنَ عملا»(الکهف/30)(3)
در این صورت، تمام نکات اخلاقی و مثبت را شامل می شود و دامنه کاربرد آن، هم امور دنیوی( اعم از خانواده و اجتماع) و هم امور دینی را در برمی گیرد، البته اثر و نتیجه عمل هر کسی، چه خوب و چه بد، علاوه بر اینکه بر غیر اثر می گذارد به خود او نیز برمی گردد.
« إنْ احسنتمْ احسنتم لانفسکم و إنْ اساتُم فَلها»(الاسراء/7)(4)
مقصود از این آیه، همانند آیه « من عملَ صالحا فلنفسه و من أساء فعلیها...» فصلت/46)(5) این نیست که کار نیک به نفع صاحبش و کار زشت به ضرر او تمام می شود؛ بلکه این است که اثر احسان به خود احسان کننده و اثر کار سوء نیز به خود او برمی گردد.

1. رابطه های معنایی احسان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ اسفند ۹۳ ، ۱۷:۰۸
۲۴بهمن

1. ابراز محبت

انسان تشنه ی دوستی و محبت است و محبت، انگیزه بسیاری از تلاش ها و زحمت های طاقت فرسای زندگی است. محبت زن و فرزند، پدر و مادر و دوست و آشنا است که انسان را به فعالیت و کسب معاش وا می دارد.
همچنان که آدمی از محبت خویش نسبت به دیگران لذت می برد، پیوسته در تلاش است که محبت دیگران را نسبت به خود جلب کند.
انسان می خواهد او را دوست داشته باشند و اگر احساس کند که هیچ کس به او علاقه ندارد، جهان با همه ی وسعتش برای او تنگ و تاریک خواهد شد؛ خود را غریب و تنها می بیند و چه بسا همین احساس تنهایی او را به اذیت و آزار دیگران و یا حتی خودکشی وا دارد.
از دید اسلام، اساس زندگی خانوادگی بر محبت است. خداوند در قرآن می فرماید:

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ بهمن ۹۳ ، ۰۰:۵۷